Harmonie

I. HET PROBLEEM

In de ecologie is er sprake van “overbevolking” als een soort de draagkracht van zijn ecologisch gebied uitput. In 1804 bedroeg de wereldbevolking 1 miljard mensen, in 1927 waren dat er dubbel zoveel, in 1959 werden het er 3 miljard, in 1974 4 miljard. In 1986 klokte de teller af op 5 miljard, in 1999 werd de 6 miljard bereikt. Vandaag staan we op het punt van 7 miljard mensen te tellen op Aarde.De wereldbevolking is de voorbij eeuw verviervoudigd. Stillaan stelt zich de dringende vraag of deze groei niet moet worden beperkt - stopgezet, om het voor de mens onontbeerlijke systeem aarde te vrijwaren van verdere vernietiging.

II. WERELDBEVOLKING EN MIGRATIE

Het aantal rijken op aarde verminderd terwijl de armeren steeds talrijker zijn (armoede en grote gezinnen lopen vaak similair) en migreren. Waar werkgelegenheid/geld is, komen mensen. Waar massieve volksverhuizing plaatsvindt stijgt het risico op sociale conflicten. Hoeveel menselijke conflicten verdraagt onze Aarde nog ?

III. ECONOMISCHE GROEI

De westerse levensstandaard wordt wereldwijd aanzien als het ultieme streefdoel. De westerse ethiek streeft naar gelijke kansen voor elke mens. Het aantal "westerse" ecologische voetafdrukken welke ons ecologisch systeem aankan zonder uit balans te geraken ligt mijlever van het zogenaamde Eerlijk Aarde-aandeel. Dit houdt in dat elke aardbewoner gemiddeld recht heeft op 1.8 hectare indien alle bruikbare ruimte op Aarde wordt verdeeld en de natuur kans krijgt om doorlopend zichzelf te herstellen zonder onnatuurlijk verlies aan bio-diversiteit. Deze 1.8 hectare aan beschikbare ruimte is berekend op 6.6 miljard mensen en 11.8 miljard beschikbare mondiale hectares aan biologisch productieve oppervlakte. Helaas, in ons westers consumptiemodel zit men momenteel aan +/- 12 hectare (V.A.E.), +/- 9.5 hectare (V.S.) of +/- 5.5 hectare België. Hoeveel meer mensen bereiken in de toekomst deze levensstandaard ? Hoeveel mensen zijn bereid om in te leveren ? Hoeveel westerse levensstandaard kan de Aarde nog aan ?

IV. VOEDSELVOORZIENING

Dankzij de "vooruitgang" is de mens erin geslaagd om de landbouwtechnieken en de hiermee gepaard gaande opbrengsten maximaal te laten groeien. Echter, zit er nog verdere groei in de voedselproductie ? Wat met de chemische gevolgen voor het ecologische systeem (b.v. pesticiden, hormonale behandeling...), wat met genetische manipulatie, wat met afnemende marktwaarde van voedselgewassen ten voordele van bio-energetische gewassen, wat met wijzigende voedingspatronen (b.v. China neemt stillaan westerse eetgewoonten over) ? Hoeveel mensen kan de Aarde voeden ?

V. IRRIGATIE EN DRINKBAAR WATER

De verschillende oorzaken voor de explosieve groei van een tekort aan drinkwater zijn alombekend : klimaatswijziging, massief watergebruik door irrigatiesystemen in moderne landbouwtechnieken, vervuiling van bestaande natuurlijke drinkwaterbronnen etc... Hoeveel mensen kan de aarde maximaal aan, om de balans aan beschikbaar water te herstellen ?

VI. VLEES EN VIS

De meeste proteïnen halen we vandaag uit graangewassen. De nodige proteïnen uit vleeswaren en vis zijn lang niet haalbaar meer. De vleesvoorziening op wereldschaal is verworden tot een ware industrie met maximaal winstoogmerk als enig doel. Morele waarden bij verwerking van vlees zijn van geen tel. Vis is eveneens big business. De oceanen zijn zwaar vervuild, vissoorten, koralen ernstig ziek, de blauwe dieptes zijn leeggevist. Hoeveel monden kunnen de zeeën en weiden voeden ?

VII. KLIMAAT

Het verband tussen CO2-emissie en gemiddelde temperatuur op aarde is onomstotelijk wetenschappelijk aanvaard. De voorbije 400000 jaar bedroegen de minimale CO2-waarden in de atmosfeer 180 ppm (koudste perioden) tot maximaal 280 ppm (warmste perioden). We bevinden ons vandaag in een inter-glaciaal. De teller staat vandaag bijna op +/- 400 ppm. De explosieve stijging van de CO2-concentratie in de atmosfeer werd ingezet sinds de industriële revolutie. Ook andere broeikasgassen bedreigen door een kettingreactie mogelijk de klimatologische balans. De zeeën verzuren, warmen op en zetten dus uit, het wereldijs (poolkappen, eeuwige sneeuw, gletjers..) smelt razendsnel, complete oogsten gaan verloren, het bosbestand verdwijnt catastrofaal snel, complete eco-systemen raken ontregeld. Hoeveel mensen zijn er nodig om het klimaat in dergelijke mate te ontregelen ?

VIII. ENERGIE

Naast alle fossiele brandstoffen (kolen, olie, gas, uranium (kernenergie is ook een fossiele brandstof), zijn de beschikbare (lees in kapitalistische termen "betaalbare") alternatieven marginaal. Warmtekracht-energie, zonne-energie, wind-energie... Geen enkele oplossing kan de actuele energetische gulzigheid van de op hol geslagen vrije markt-economie bevredigen. Er wordt vlijtig verder geroeid richting afgrond terwijl voorgestelde oplossingen geen enkele kans maken om op korte termijn (lees 20 jaar) te zorgen voor een afdoende oplossing. Intussen wordt de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen groter, blijft de CO2-emmisie explosief stijgen, goochelt men met holle termen zoals emissie-handel en compensatietaxen, smelt het poolijs (waardoor dan weer extra olievelden bereikbaar worden) en zoekt de wetenschap in de richting van efficiënter energieverbruik en nieuwe technologie. Hoeveel energie-efficiente mensen kan onze Aarde nog aan ?

IX. VERVUILING

Een 10 meter dik eiland met een oppervlakte van de V.S. drijft in de Pacific, als stille getuige van de moderne mens. Lang zal de mens op Aarde zijn verdwenen voor de laatste plasticfles tot stof zal zijn vergaan. Hoe rijker de landen, hoe schoner de straten... maar hoe groter de afvalberg. India en zijn ooit zo mooie platteland, Afrika en zijn eindeloze savanne... ooit waren ze een streling voor het oog. Maar toen kwam er plastic. Niemand staat stil bij het ecologische plastic-drama dat ons overal ter wereld omringt. De waterlopen zijn vergiftigd en doordrenkt met zware metalen, de lucht ziet zwart van smog in explosief verstedelijkte gebieden, het landschap wordt wereldwijd verwoest, verhard, bebouwd, bijgestuurd... alles in naam van de vooruitgang van de mensheid. Hoeveel bewoners en hun "vooruitgang" kan de Aarde nog aan ?

X. BIODIVERSITEIT EN MENSELIJKE OVERLEVING

De natuurlijke graad van uitsterven der soorten, het verminderen van de biodiversiteit op aarde, is begin 21 eeuw duizend maal hoger dan in de rest van de geschiedenis. De oorzaak : de mens. Explosieve verstedelijking van de planeet, versnippering van het aardse oppervlak, wegvegen van complete biotopen in naam van de "progressie" (aanleggen van industriegebieden voor werkgelegenheid, aanleggen van stedelijke infrastructuur (woningen, ziekenhuizen, scholen...) voor de geldverdieners die ontstaan dankzij werkgelegenheid, aanleggen van wegen van en naar deze steden en industriegebieden, uitroeien van economisch interessante rassen (walvissoorten, haaien, bont-slachtoffers...), verwoesten van natuurlijke omgevingen voor massieve agrarische activiteit, vernietigen van eco-systemen door massaal gebruik van pesticiden, importeren van omgevingvreemde soorten via uitzetting en verhoogde mobiliteit... Hoeveel mensen kan de Aarde aan zonder grootschalige verwoesting van haar biodiversiteit ?

XI. HET EINDE VAN DE GROEI

In zijn "Essay on the Principle of Population" poneerde de britse econoom/demograaf Thomas Robert Malthus in 1798 de stelling dat de bevolkingsgroei de economische groei voor zou blijven. Hij voorspelde op basis van een eenvoudig model hongersnood op grote schaal. De bevolkingsgroei zou exponentieel zijn, die van de voedselproductie lineair. Hij introduceerde daarvoor de termen Malthusiaans plafond, voor de maximale omvang die de bevolking kan bereiken in verhouding tot de beschikbare grond, en Malthusiaanse catastrofe, waarbij de overbevolking zichzelf in evenwicht brengt door een verhoogde mortaliteit. Aan het begin van de 21e eeuw kan men zich de vraag stellen in welke mate de stelling van Malthus nog relevant is. Gezien de talloze factoren waar toen geen rekening kon mee worden gehouden (technologische vooruitgang, beschikbare elementen in het bevorderen van de bevolkingsgroei...) kunnen we vandaag stellen dat de eindconclusies nog steeds toepasbaar zijn. Charles Darwin's studies aangaande de evolutie der rassen behandelt het uitstervingsrisico van elk ras evenzeer. Indien we erkennen dat groei een noodzakelijk fenomeen is in de ontwikkeling van een ras, kunnen we de limieten van de groei onderkennen en binnen deze limieten trachten te blijven om het risico op uitroeing van de biotoop/het ras te voorkomen. Het behoeden van de mens voor armoede/honger is moreel verantwoord maar is, gezien de ecologische druk van een materiele mens, ecologisch een ramp. Wie dit aan het begin van de 21e eeeuw niet inziet bevindt zich nog in de middeleeuwen van de ecologische evolutieleer. Het linken van de problematiek der overbevolking aan politieke overtuigingen is de hoofdoorzaak van het stilzwijgen van dit probleem door een overweldigende meerderheid der academici. Hoeveel geveinsde onwetendheid kan de Aarde nog verdragen ?

XII. DE MYTHE WORDT IN STAND GEHOUDEN

Wanneer is overbevolking een feit... wanneer de beschikbare bronnen om deze bevolking in stand te houden uitgeput geraken, wanneer "the sky no longer the limit" is, wanneer massieve tekorten dreigen. Indien deze elementen een dagelijks herhaald en vaststaand gegeven blijken binnen de consumptiestructuur van de vrije markteconomie, komt er ongetwijfeld een snel eind aan de hiervoor onontbeerlijke politieke-sociale stabiliteit. Kan het zijn dat Neo-klassieke economie daarom vandaag nog steeds als norm geldt, hoewel de op onuitputtelijke bronnen gebaseerde modellen lang achterhaald zijn ?

XIII. OPLOSSINGEN BIEDEN

Het probleem van de overpopulatie kan men gerust "de moeder der actuele wereldse problemen" noemen. De relatie met alle ondergeschikte problemen is inderdaad snel gemaakt. Als westerse maatschappij is onze complete morele denken gebaseerd op de griekse en de bijbelse cultuur... De mens staat hier boven alle andere levende wezens. In puur etische denkpatronen zouden we kunnen stellen dat dit een extreme vorm van racisme verraad. De oorzaak van deze zelfbenoemde suprematie ligt uiteraard in onze intelligentie. Onze redding kan enkel in deze intelligentie te vinden zijn indien we deze aanwenden om de wereldbevolking te herleiden tot een voor de Aardse bronnen draagbaar aantal. Dat hierbij niet kan geraakt worden aan respect voor elk levend wezen volgens onze westerse etische/morale waarden staat buiten kijf. De wereldbevolking aanzienlijk laten zakken is een probleem waarbij gecontroleerde geboortebeperking, erkenning van het menselijk wezen binnen en niet boven de natuurlijke piramide, ontwikkeling van ecologisch maximaal rendement van alle voedsel-energiebronnen, intensieve politieke-economische hertekening van de achterhaalde actuele modellen centraal staan. Een gigantische uitdaging voor de huidige en toekomstige generaties. Indien dit niet doordringt tot de hedendaagse wetenschappelijke topklasse... is elke andere vorm van "problem-solving" een slag in het water, een tijdelijke oplossing. Politieke denkpatronen zijn in deze wereldomvattende problematiek niet aan de orde. Enkel het zoeken naar een haalbare oplossing binnen een etisch/moreel aanvaardbaar kader.

XIV. 1+1 = 1

Men kan zich de vraag stellen (sociaal, economische maar vooral etisch) of een éénkind-politiek wereldwijd een oplossing kan zijn. Het is inderdaad zo dat indien men geruime tijd van 2 mensen men maximaal één mens laat voortvloeien, dit na verloop van tijd resulteert in een demografische halvering. Bijkomende vraag is uiteraard hoe dit praktisch haalbaar kan zijn, wat de gevolgen zijn in de overgangsfase voor het groeiende deel ouderen, wat de economische gevolgen zijn in deze transitiefase, hoe men dergelijke ethisch problematische materie omzet in beleidsmatige structuren, hoe men dergelijk wereldomvattend probleem kan integreren in politiek instabiele gebieden etc... Dezelfde etische vragen kan men zich stellen bij het op mondiale schaal intensifiëren van voorlichtingsprogramma's, of bij de verhouding tussen de diverse mondiale religieuze overtuigingen.

Het is duidelijk. Sedert de komst van de moderne mens op Aarde is de wereldbevolking explosief gestegen. Wie daar vandaag niet grondig over nadenkt – m.a.w. wie deze problematiek uit de weg gaat, wie het absurde van deze konfronterende logica niet aan de kaak durft te stellen - draagt hierin een verpletterende verantwoordelijkheid. De Aarde is vol en wij zijn er een deel van. Het is aan ons om te zorgen dat er op deze Aarde ook in de toekomst plaats zal zijn voor een warm en menselijk bestaan in harmonie met wat de mens omringt.