De stok waarmee we slaan

De mate waarin de huidige Westerse consumptiemaatschappij  zich overgeeft aan blinde hebzucht zorgt voor een katastrofale druk op onze biotoop.  Dit laat, helaas bij te weinig mensen, vragen rijzen.  Sommigen nemen als antwoord doortastende maatregelen.  Bij wie over de consumptie is gaan nadenken, is al snel een diepe achterdocht gegroeid omtrent ' consumentisme '.  Het schuldgevoel omtrent onze eigen westerse levensstijl is een permanente aanwezigheid geworden. Daarenboven is er gevoel van onmacht omtrent daadwerkelijke en nuttige bijsturing van onze maatschappij.  We moeten het roer immers dringend omgooien, willen we de massieve verwoesting door de mens van onze planeet stoppen.  Overconsumptie door teveel mensen is uitgegroeid tot een stok om de moderne wereld mee te slaan. Filosoof Alain de Botton heeft hieromtrent een interessante denkpiste.  Aan de basis hoeft consumptie niet slecht te zijn. Het woord verwijst naar een liefde voor aardse vruchten, een genot door menselijk vernuft en een appreciatie van de enorme verworvenheden van de georganiseerde arbeid en handel.

Dit schilderij neemt ons mee naar een leerzame tijd, waarin overvloed nieuw was en alles behalve vanzelfsprekend.  De vanzelfsprekende verbazing was toen nog aanwezig.  Verbazing omwille van de beschikbaarheid van kreeft, citroen, taart, duif, variëteiten aan kaas of de beschikbaarheid van boter.  Men besefte dat moerassen dienden gedraineerd voor land of dat  vee gevoederd werd door de winter heen.  Men was onder de indruk van zuiderse citroen op een noordelijke tafel.  Het besef bestond dat deze misschien met ezels vanuit de Napolitaanse heuvels naar een haven waren gevoerd.  Dat ze naar het Noorden waren gevaren op lekkende houten schepen, stormen en ruige zee trotserend.  Men besefte hoe moeilijk dit alles was , en hoe verbazingwekkend dat mensen dit konden verwezenlijken.  Ze voelde de schoonheid van de handel en begrepen hoe gemakkelijk het zou kunnen worden verstoord door blokkades of oorlog . Elke plezier van de tafel stond symbool voor kracht, vrede en welvaart. Het beeld herinnert zich al deze inspanning , en viert het.

We zijn zo bang van hebzucht dat we vergeten zijn hoe eerbaar de liefde van materiële dingen kan zijn . Ooit werd nog hulde besteed aan de adel van de handel.  Nu is groei nog het enige wat telt, en is elke finesse zoek.  Iedereen wil alles en zo snel mogelijk.  Een goede reactie op de huidige verziekte wereld om ons heen zou kunnen zijn dat het niet volstaat om consumentisme op te offeren. maar om opnieuw ten volle te waarderen, ook geldelijk, wat het aan moeite kost om consumptiegoederen te verwezenlijken.  Onze verslaving aan consumentisme en derhalve aan goedkopen, niet-duurzame rotzooi is het probleem.  Het focussen op steeds meer en zo goedkoop mogelijk.  Energie is o.a. veel te goedkoop.  Goedkoop is  al te vaak onetisch.   We zijn verbolgendom kinderarbeid maar komen allen bij H&M over de vloer.  We stellen ons geen vragen meer bij de afvalberg terwijl we onze Starbucks-beker opdrinken.  We zijn verbolgen, houden dikke trui-dagen en stappen over op  spaarlampen, maar planten ons intussen evengoed voort met meer dan één exemplaar. De gigantische afvalberg aan luiers is dan slechts een voorbode van een nieuwe toekomstige afvalberg, en van een nieuw menselijk verhaal vol consumptie en vraagstelling.  De spaarlampen en bakfiets ten spijt. (Schilderij : Abraham Van Beijeren "Stilleven met Zilveren Kan" 1660-1665